Genesis 4 – De eerste moord…

In Genesis 4:1 en 2 wordt verhaald over de geboorte van Kaïn en Abel. Kaïn was de oudste en Abel de jongere. Omdat hun geboorte zo kort na elkaar beschreven staat denken sommige Bijbeluitleggers dat het om een tweeling zou gaan, maar echt relevant is dat niet. Anderen menen dat Kaïn en Abel de eerste kinderen zouden zijn, waarbij Kaïn dan de eerstgeborene. In Gen. 3:16 hebben we gisteren echter gezien dat God tegen Eva zei dat Hij de moeite van haar zwangerschap zou vermeerderen en dat zij met smart kinderen zou gaan baren. Als Eva nog nooit zwanger was geweest, zou deze uitspraak zinloos zijn, want ze zou geen idee hebben gehad hoe makkelijk of moeilijk een zwangerschap op dat moment was. Volgens mij zijn Kaïn en Abel dus niet de eerste kinderen van Adam en Eva. Zoals nog steeds het geval is, krijgen de kinderen die netjes hun ding doen minder aandacht. Na een tijdje brachten zowel Kaïn als Abel een offer aan de Here. Bij het offer van Abel staat expliciet vermeld dat hij “een van de eerstelingen van zijn schapen” gaf. Bij Kaïn alleen dat hij een offer van de vruchten gaf. Dit is eigenlijk de enige aanwijzing waarom de Here wel acht sloeg op het offer van Abel, maar niet dat van Kaïn. In Gen. 4:5 zien we echter wel de hartsgesteldheid van Kaïn: In plaats van te leren werd hij boos en ging met een chagrijnige kop rondlopen. (Kijk eens om u heen hoeveel vrolijke mensen u nog op straat tegenkomt. Dus niet op een feestje of in besloten kring, maar gewoon op straat!)

De tweede beschreven zonde

En de Here geeft Kaïn in vers 7 nog een behoorlijke waarschuwing ook:

Doch indien gij niet goed handelt, ligt de zonde als een belager aan de deur, wiens begeerte naar u uitgaat, doch over wie gij moet heersen

Of dit echt de tweede zonde is weet ik niet. Hoe de offers in zijn gesteld staat hier ook niet beschreven. Dit is wel de tweede zonde die beschreven staat, want we weten allemaal dat Kaïn bekend staat als de eerste moordenaar uit de geschiedenis. Kaïn luisterde niet naar de waarschuwing van God en nodigde zijn broertje uit voor een uitstapje in de natuur en daar doodde hij zijn broertje. Niet een daad van opwelling. Niet in een vlaag van verstandsverbijstering. Nee, moord met voorbedachten rade. Murder in the first degree. En zoals we bij verdachten nog steeds meestal zien, is daar eerst die ontkenning. Als God aan Kaïn vraagt waar zijn broer is, antwoord deze nogal onverschillig

Ik weet het niet. Ben ik mijn broeders hoeder?

Natuurlijk weten zowel God als Kaïn allang waar zijn broer is, maar elke vader doet toch hetzelfde als zijn kinderen iets fout hebben gedaan? We zien dan ook in Gen. 4:10-11 dat God Kaïn’s antwoord niet afwacht, maar Zelf gelijk het antwoord maar geeft. Het is nutteloos te redeneren met een koppige steenezel.

Straf en genade

Dus God heeft Kaïn, zoals een goede vader behoort te doen, een straf voor zijn misdaad. Terwijl ik dit schrijf speelt de hele affaire rond de gearresteerde 15 jarige zoon van Femke Halsema. Deze jongen werd opgepakt met illegale nepwapens, messen en op heterdaad betrapt bij de inbraak in een woonboot. De reacties op facebook zijn verbijsterend. Mensen bagatelliseren het tot een “kwajongensstreek”. Volgens Femke Halsema was de woonboot verlaten, alsof dat een excuus moest zijn. Verlaten is niet onbewoond, de eigenaar kan op vakantie zijn (het is vakantieperiode). En zelfs als hij onbewoond zou zijn: Het is het eigendom van iemand anders! In het hoofdstuk van vandaag zien we dat zonde verloedering van normen en waarden met zich mee brengt. Kaïn verdedigt zichzelf niet. Kaïn probeert het niet te bagatelliseren, hij probeert alleen net te doen of hij van niets weet. In plaats van het te bagatelliseren geeft God, als een echte vader, Kaïn wel degelijk straf, en meerdere ook:

1. De aarde zal niet meer de volledige opbrengst aan Kaïn geven. Hij zal dus harder moeten werken voor hetzelfde
2. Kaïn wordt uit het land verbannen, een zwerver en een vluchteling wordt hij op de aarde.

Toen viel het kwartje bij Kaïn blijkbaar, want hij zegt

Mijn misdaad is te groot om de straf te dragen Gen. 4:13

En Kaïn wordt bang. Hij wordt uit het land verbannen en zegt “ieder die mij aantreft zal mij doden” Er was dus al meer zonde in de wereld, en Kaïn was zich dat ook bewust! En dan is daar Gods genade! God beloofd hem dat iedereen die Kaïn zou doden, zevenvoudig zou boeten, en hij beschermt Kaïn door hem een teken te geven dat niemand hem zou verslaan.

Kaïn vertrekt

De straf bleef, ondanks de argumenten van Kaïn staan. Kaïn vertrekt van het aangezicht des Heren en ging wonen in Nod, ten oosten van Eden. Dit is wel interessant, want blijkbaar was Eden groter dan de Hof van Eden. In Gen. 3:23 lezen we namelijk dat Adam en Eva, voordat Kaïn en Abel geboren werden, al uit de Hof van Eden waren gezet. Kaïn vertrok naar het oosten. Nu ga ik me even op glad ijs begeven, maar de engel die de Hof van Eden moest bewaken werd ten oosten van de Hof gezet. Blijkbaar kon je de Hof alleen van het oosten binnenkomen, dus wandelend van oost naar west (grofweg). Dus het westen was “de goede kant” Nu vertrekt Kaïn naar Nod, wat ten oosten van Eden ligt. Hij vertrekt als straf, dus iets negatiefs. Straks trekken de legers vanuit het oosten (en noorden) op tegen Israël, dus komt de negativiteit weer vanuit het oosten. China staat tegenwoordig vooral bekend om zijn goedkope producten en misbruik van goedkope menselijke arbeid. Fabrieksarbeiders worden uitgebuit om de iphone zo goedkoop mogelijk te kunnen leveren en de winst voor een westers bedrijf zo groot mogelijk te maken. En toch is de Chinese economie booming, wat weer gepaard gaat met roofbouw op onze planeet. Wij sluiten drie kolencentrales om het milieu te beschermen, China opent er de komende jaren 1200. Ik ben benieuwd hoe jullie daar over denken.

Geboortegolf

Vanaf Gen. 4:17 lezen we hoe Kaïn vader wordt van Henoch en een stad stichtte. Bij het woord “stad” denken wij gelijk aan de wereldsteden zoals New York, Hong Kong, en dergelijke, maar de steden waren vroeger natuurlijk gewoon veel kleiner. In Nederland hebben we ook steden met nog geen 10.000 inwoners. In de volksmond dorpen genoemd, maar ze hebben stadsrechten, dus het zijn steden. De naam Henoch is op zich wel bijzonder, want die betekent “toegewijd”. in dit gedeelte staat verder niet beschreven waar Henoch of de gelijknamige stad aan toegewijd zijn, maar omdat namen altijd een betekenis hebben, kijk ik wel altijd graag naar de betekenis van een naam. Zeker als het om Bijbelse namen gaat, omdat ik geloof dat geen letter in de Bijbel daar door toeval terecht is gekomen, dus alles heeft betekenis. Ook als wij die (nog) niet begrijpen! Henoch werd vader van Irad (vloot) en Irad op zijn beurt van Mechujael (door God verdelgd), die weer vader werd van Metusael (wie is van God), wie op zijn beurt weer vader werd van Lamech (krachtig). Een paar bizarre namen, want wie noemt zijn kind nou “door God verdelgd”? Lamech is de eerste die in de Bijbel genoemd wordt als degene die aan polygamie deed, want ‘hij nam zich twee vrouwen’ (Gen. 4:19). Uit deze twee vrouwen, Ada (sieraad) en Silla (schaduw), Ada wordt moeder van Jabal (waterstroom), de oervader van de nomaden. Zijn broer Jubal (stroom) werd de oervader van de musici. Silla kreeg Tubal-kain, (je zult door Kaïn worden gebracht), de eerste smid/metaalbewerker en zijn zus Naama (liefelijkheid). In Gen. 4:23 vertelt Lamech dat hij een man dood heeft geslagen. Waarom staat er niet heel duidelijk bij, maar mogelijk heeft die man het eerst verwond. Lamech verklaart, dit is dus blijkbaar een menselijke verklaring, dat Kaïn zevenmaal gewroken wordt, maar hij zevenenzeventig. Hier zien we de hoogmoed van de gevallen de mens al weer de kop opsteken. Het hoofdstuk na de zondeval zien we al hoe de zonde voortwoekert in de mensheid.

Adam en Eva

Ook Adam (rood) en Eva (leven, levend) liggen nog niet stil, want in Gen 4:26 lezen we hoe zij ouders worden van Set (compenstatie). Hij is de compensatie voor de vermoorde Abel (Gen. 4:25) Set op zijn beurt krijgt Enos (man, mens) als zoon. En dan volgt een opmerkelijke zin

Toen begon men de naam des Heren aan te roepen

Blijkbaar was de relatie tussen de mens en God inmiddels zo verstoord geraakt dat men de Naam des Heren ook niet meer aan riep. De mens was van God afgedwaald, maar wist natuurlijk drommels goed van Zijn bestaan. We zien het de hele Bijbel door. God is een gentleman. Hij zal je niet dwingen. Als jij niet wilt, dan wacht Hij geduldig tot je komt… of niet. Dat is jouw keuze. Hij heeft meer tijd en meer geduld dan wij, dus Hij kan wachten.

Kiest dan heden wie gij dienen wilt Jozua 24:15

Schiet in mijn gedachten. En “Tomorrow is not promised to me or to you”. Als deze tekst u raakt, maak dan vandaag een keuze voor de Here Jezus. Vertel Hem uw zonden, heb daar berouw over, laat Hem in uw leven komen. Ga de Bijbel lezen, zoek een goede kerk waar over Jezus gepredikt wordt zodat u Hem beter zult leren kennen. En uiteraard kunt u altijd contact met ons opnemen!

Overdenkingsvragen